SAĞLIK HABERCİLİĞİNE YÖN VERENLER
Bir televizyon kanalında ya da gazetede en çok okunan haberlerin başında sağlık haberleri geldiğini belirten CNN TÜRK TV Sağlık Muhabiri Duygu Ayaz, “Çünkü sağlık haberleri geniş kitleleri ilgilendirir. Haberi izleyen ya da okuyanı ilgilendirmese bile yakın çevresinden mutlaka birini ilgilendirir” diye konuştu.
Sağlıkla ilgili yapılan bir haber diğer haberlere oranla çok daha ilgi çekiyor. Bunun nedeni hem sağlıklı yaşam hem de hastalıklarla ilgili bilgi edinme isteğinden geliyor. Sağlık haberlerinin eskiye oranla daha fazla haber bültenlerinde ya da yazılı basında yer aldığını, toplumun da daha çok dikkati çektiğini kaydeden CNN TÜRK TV Sağlık Muhabiri Duygu Ayaz, şunları söyledi: “Aslında gelişen teknolojiyle birlikte sağlık haberlerinin yayılması, daha geniş kitlelere ulaşması da artık mümkün. Bilgiye ulaşmanın kolaylığı ilgiyi arttırıyor. Bilgiye erişim eskiye oranla çok daha kolay, örneğin artık neredeyse bilgisayar olmayan ev yok. Kendisinde herhangi bir hastalık belirtisi fark eden ya da olduğunu düşünen bireyler akıllarındaki soru işaretleri için internetten yararlanabiliyor. Her alanda olduğu gibi sağlık alanında da araştırma şansı doğuyor. Ayrıca teknolojinin hızı nedeniyle artık tıp alanında da eskisine göre gelişim çok daha hızlı yaşanıyor. Her geçen gün gerek tıbbi cihaz teknolojisi olsun gerek ise tedavi yöntemleri olsun çok daha ileri seviyelere ulaşıyor.
En Çok Okunan Haberlerin Başında Sağlık Haberleri Gelir
Bir televizyon kanalında ya da gazetede en çok okunan haberlerin başında sağlık haberleri gelir. Çünkü sağlık haberleri geniş kitleleri ilgilendirir. Haberi izleyen ya da okuyanı ilgilendirmese bile yakın çevresinden mutlaka birini ilgilendirir. Bu kapsama genel de toplumun büyük bölümünü ilgilendiren konular girer. Örneğin kanser ile ilgili bir araştırma ya da yeni bir tedavi yöntemi toplumda hemen her kesim tarafından merakla izlenir. Çünkü çağın hastalığıdır ve insanların yakın çevrelerinde görülebilir ya da insanlar yaygın olarak görülen hastalıklar için bilgi sahibi olmak isterler. Genel olarak toplumda yaygın olan hastalık türleri ya da tedavi yöntemleri en çok ilgi gören haberlerdir. Kişiyi ilgilendirmese bile bilgilenmek ister.
Haber Çok Açıklayıcı, Ufak da Olsa Şüpheye Yer Vermeyecek Şekilde Olmalıdır
Öncelikle gazetecilerin toplumun sağlığını ön planda tutarak haber yapması gerekiyor. Bu çok önemli bir husustur. Bireylerin sağlığını bozacak başlıklardan ve içeriklerden kaçınılmalıdır. Zira Sağlık haberleri hassas olunması gereken bir alandır. Çünkü başka bir alanda hata yaptığınızda belki çok fazla hasara neden olmaz ama sağlık haberlerinde bir doktorun tedavi yöntemini yanlış ya da olması gerektiğinden farklı anlatılması kalıcı hasarlara yol açabilir. Bu yüzden çok dikkatli olunması gerekir. Özellikle haberlerde kullanılan isimler: ilaç adı, tedavi yöntemi ya da muayene; çok dikkat edilmesi gereken hususlardı. Örneğin bir muhabir toplumun büyük bir bölümünde yaygın olarak görülen bir hastalık ile ilgili röportaj yapıyor ise haber çok açıklayıcı, ufak da olsa şüpheye yer vermeyecek şekilde olmalıdır. O haberde kullanılan hekim adından tedavi yöntemine kadar en doğru bilgi sade bir şekilde izleyiciye verilmeli hem kafa karışıklığı yaratılmadan anlaşılır olmalı hem de bilgilendirici anlam ifade etmeli.
Mutfakta Bulaşık Yıkayan Bir Kadın Salondaki Haberi Dinlediğinde Bu Haber Sağlık Haberi Dahi Olsa Anlayabilmeli
Sağlık haberleri pek çok çeşitlilik gösterir. Yeni bir tedavi yönteminden yeni bir hastalığın görülmesi gibi haberler ya da Sağlık Bakanlığının yeni uygulamalarından, projelerinin yer aldığı haberler yapılabilir ancak önemli olan haberin açık, anlaşılır ve hatasız olmasıdır. Örneğin, mutfakta bulaşık yıkayan bir kadın salondaki haberi dinlediğinde bu haber sağlık haberi dahi olsa anlayabilmelidir. Haberde “açıklık” bu anlamda çok önemlidir. İdeal bir haber için de bu şarttır. Haber açık anlaşılır olur ise zaten televizyon haberciliğinde görsel malzeme de haberinizi besleyeceği için inandırıcılık ya da işlevsellik yönünden habere pek çok katkı sağlanmış olur.
İyi Bir Sağlık Muhabiri Yeniliklere Açık Olmalıdır
Tüm alan muhabirleri içinde geçerli olmak üzere özveri çok önemlidir. Ayrıca haberciliği haberi sevmekte iyi bir muhabir için gereken önemli bir özelliktir. İyi bir sağlık muhabiri yeniliklere açık olmalıdır. Tıp alanındaki son gelişmeleri çok sıkı takip etmelidir. Dergiler ya da internet siteleri olmak üzere sağlık alanında gerçekleştirilen son teknolojiler, tedavi yöntemi gibi konulara hakim olunmalıdır.
Muhabir, Haberde Ne İstediğini Açıkça Belirtmelidir
Öncelikle muhabir haberde tam olarak neyi ön plana çıkaracağını iyi bilmelidir. Bunu bilir ise haberini çok daha iyi servis edebilir. Muhabirin röportaj yapacağı konuya hakim olması gerekir. Bir muhabirin röportaj sırasında yönelteceği sorular TV’de haber izlenirken izleyicinin aklına gelen merak ettikleri olacaktır. Bu yüzden muhabir; hekim, özel kurum temsilcisi ya da basın birimleri ile iletişiminde; haberde ne istediğini açıkça belirtmelidir. Röportajdan önce bu beklentiler karşılıklı konuşulduğunda çok daha verimli bir haber ortaya çıkar.
Haberi Çarpıtmamak Esas Olmalıdır
Bir haberin, haber değerini arttıran en önemli faktörlerin başında kullanılan dil gelmektedir. Televizyon haberciliğinde kullanılan dil oldukça sade ama bir o kadar da ilgi çekici olmalıdır. Haberi İlkokul mezunu da, doktora yapmış bir kişi de anlayabilmelidir. Biz haber dilinde “ haberi süslemek“ olarak nitelendiririz. Sade bir dille haberi anlatırsınız ama ilgi çekici bir kaç başlık ya da cümleyle tüm ilgiyi haberin üzerine alabilirsiniz. Ama haberi çarpıtmamak esas olmalıdır. Özellikle televizyon haberciliğinin en önemli noktalarından biri görsel malzemedir. Haberin inandırıcılığını her zaman artırır, haberin kalitesini yükseltir. İzleyici dinlediğini görmek ister. Görsel malzeme ne kadar çok ise o haberi yazmak, montajlamak da o kadar kolay olur. Görsel malzeme yok ise mecburen arşiv görüntülerden yararlanılır. Yani TV haberciliğinde görüntü şart!
“Tıp Dili” Uzmanlık Alanı Olmayanlar İçin Zor ve Yanlış Anlaşılmalara Neden Olan Sonuçlar Doğurabilir
Sağlık programlarında konuklar kesinlikle alanında uzman olmalı, izleyicinin yanlış yönlendirilmemesi adına konukların alanlarına çok iyi hakim olmaları gerekir. Konukların verdiği bilgiler de oldukça anlaşılır bir dilde olmalıdır. Örneğin bir hekimin bilgi verirken çok fazla tıbbi terim kullanması sadece izleyenlerin kafasını karıştırır. Hastalık ile ilgili ya da uygulama ile ilgili bilgi aktarımını zorlaştırır. Ancak hekim tıbbi terimlerin izleyicinin anlayacağı, halk arasında yaygın olarak kullanılan terimlerle açıklaması kafa karışıklığını önler. Keza haberde de aynı yöntem izlenir. “Tıp dili” uzmanlık alanı olmayanlar için zor ve yanlış anlaşılmalara neden olan sonuçlar doğurabilir. Konular yine izleyici kitleyi yakından ilgilendiren ya da ilgilendirebilecek alanlardan seçilmelidir. Görsel malzeme ise tv haberciliğinin olmazsa olmazıdır. Bir sağlık programında sadece uzman görüşü alınması ile program gerçekleşebilir ancak görsel malzeme her zaman programın kalitesini ve izlenebilirliği arttırır.
.JPG)
Güvenilir Sitelerden de Sağlıkla İlgili Bilgiler Alınması Yararlı
Sosyal medya son yıllarda hayatımıza girmeye başladı. Ama güvenilir sitelerden de sağlıkla ilgili bilgiler alınmasını yararlı buluyorum. Örneğin geçtiğimiz günlerde Sağlık Bakanlığı twitter hesabı üzerinden beslenme ile ilgili soruları yanıtladı. Bu uygulama; hem Sağlık Bakanlığı’na bağlı doktorlar cevap verdiği için güvenilirdi hem de halk sağlığı açısından merak edilenlerin sosyal medya aracılığı ile akıllardaki soruları yanıtlaması bakımından kayda değerdi.
Blog Haberciliği Tabi Ki Biraz Daha Özgürdür
Günümüzde de sosyal medya bu kadar yaygın bir iletişim organı iken iyi bir şekilde bu alandan yararlanılmasını faydalı buluyorum. Tabi ki güvenilirlik en üst düzeyde olmalıdır. Blog haberciliği tabi ki biraz daha özgürdür. Haberinizi belli kalıplara sokmanıza gerek yoktur. Olduğu gibi okuyucu kitlenize aktarabilirsiniz. Çünkü bazen bağlı olduğunuz kurumun ideolojileri nedeniyle haberde yeteri kadar özgür olamayabilirsiniz. Ama Blog haberciliğinde sınırlar biraz daha geniş tutulabilir. Bu da her zaman avantajlı bir durumdur. Haberinizi belli kalıplara sokmanız gerekmez.
Türkiye’deki Temel Sorunlardan Biri Haberin Çabuk Tüketilmesidir
Sağlık konulu yayınlara ilişkin bir denetim olduğunu düşünmüyorum. Aslında günümüzde haber o kadar çabuk tüketiliyor ki bu sağlık haberciliğinde de aynı şekilde. Türkiye’deki temel sorunlardan biri haberin çabuk tüketilmesidir. Çabuk tüketildiği için de haberlerin gözetim mekanizması ya da denetimi çok fazla mümkün olmuyor. Yazılı basında biraz daha hatalar ön planda göze çarpabilir ancak TV haberciliğinde haberlerin denetleme mekanizması olmadığı sürece yayınlardaki sorunlar çok zor ortaya çıkıyor ve geç fark edilen maddi hatalar belki de çok önemli hasarlara yol açabiliyor.
Fotoğrafın Etik Olması Çok Önemli
Haberi besleyen fotoğraftır. Televizyon haberinde görüntü ne ise gazete haberinde de fotoğraf o kadar önemlidir. Tek kare fotoğrafla belki de sayfalarca haber yazılabilir. Ancak fotoğrafın etik olması çok önemlidir. Haber de çok değerlidir ama o fotoğraf aynı zamanda toplumda farklı yankı uyandırabilir. Örneğin, bir gazetenin manşetinde şiddete uğramış bir kadının yüzü kan içinde ve göğsünde bıçakla gazetenin manşetinde yer alması ne kadar doğrudur, tartışılır. Burada iki önemli faktör vardır. Fotoğrafın çarpıcılığı toplumda yankı uyandırır ilgi çeker hatta daha geniş kitlelere ulaşmasını da sağlar ancak, o gazetedeki dehşet saçan görüntüler 5-7 yaşlarındaki bir çocuğunda eline geçebilir. Ya da kendi çocuklarının eline geçebilir. Haber yayınlandıktan sonra da yankısı devam eden bir süreçtir. Bu yüzden fotoğrafın ya da görüntünün toplumu nasıl etkileyeceği hangi yaşa hitap edeceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Kaynak Belirtmek Haberin Güvenilirlik, İnandırıcılık Oranını Her Zamana Arttırır
Haberin kaynağı belirtilmelidir. Kaynak belirtmek haberin güvenilirlik, inandırıcılık oranını her zamana arttırır. Ancak bazı haberlerde örneğin bakanlıktan alınan bilgiye göre ya da yetkililerden alınan bilgilere göre denebiliyor. Bunun nedeni de haber kaynaklarının deşifre edilmemesi için bu yol tercih edilir. Kaynak kendi isminin haberde kullanılmamasını isteyebilir. Bu durumda isim kullanılmaz ancak verilen bilgi haberde yer alır.”
Duygu Ayaz kimdir?
1988 yılında Zonguldak'ta doğdu. İlk Öğretim Okulunu; Yayla İlk Öğretim’de tamamladı. 2005 yılında Zonguldak Hasan Ali Yücel Lisesi'nden mezun olduktan sonra; Başkent Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne girdi. İlk olarak kanal B’de staj yaparak bu mesleğe başladı. Ardından üniversite de okurken 2. sınıfta stajyer olarak CNN TÜRK’te çalışmaya başladı. Dördüncü sınıfta; CNN TÜRK’te muhabir olarak çalışmaya başladı, Halen CNN TÜRK'te muhabirliğe devam ediyor.
.JPG)
